Λίγες σκέψεις για την εργασιακή εξάντληση

της Κωνσταντίνας Μιχαηλάκη

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έφερε νέες μορφές εργασίας. Η κρίση αύξησε κατακόρυφα τον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων ως τη μόνη διέξοδο στη μακροχρόνια ανεργία. Η προηγούμενη γενιά του ελληνικού εργατικού δυναμικού απορροφήθηκε σε πολύ μεγάλο ποσοστό σε υπαλληλικές θέσεις και λίγοι από αυτούς ήρθαν αντιμέτωποι με το σύνδρομο που μαστίζει τη σημερινή εργαζόμενη γενιά. Το σύνδρομο της εξάντλησης, το διεθνώς αποκαλούμενο burnout[1].

Πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία ένας εργαζόμενος έχει εξαντληθεί ψυχικά, πνευματικά και κατ’ επέκταση σωματικά, μη μπορώντας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Συνέπεια αυτού είναι η μειωμένη απόδοση, δυσαρεστημένοι πελάτες, επιβάρυνση της υγείας κ.ό.κ.

Στον κλάδο των μεταφραστών αυτό αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο. Ο μεταφραστής περνά ατελείωτες ώρες μπροστά σε μία οθόνη, γεγονός που επιτείνει το αίσθημα της κόπωσης. Άλλωστε η διαδικασία της μετάφρασης αυτή καθ’ εαυτή απαιτεί έντονη πνευματική εγρήγορση και συγκέντρωση, η οποία όταν συσσωρεύεται στο εργασιακό οκτάωρο εξαντλεί τον εργαζόμενο.

Οι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου είναι απλοί στη σκέψη, δύσκολοι όμως στην εφαρμογή. Από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια του burnout, ο μεταφραστής θα πρέπει να προβεί σε ολιγοήμερο διάλειμμα, με άλλα λόγια να κάνει διακοπές, χωρίς λάπτοπ ή κινητό με ίντερνετ.

Στη συνέχεια θα πρέπει να αναλογιστεί τις αιτίες που τον οδήγησαν στην εξάντληση. Ήταν η κακή οργάνωση; Ένας δύσκολος πελάτης ή απλά μία παρατεταμένη περίοδος με απανωτές πιεστικές προθεσμίες; Όποια και να είναι η αιτία, ο ελεύθερος επαγγελματίες οφείλει να σέβεται με τρόπο ιερό τα ακόλουθα:

Οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα

Στον κλάδο των μεταφραστών είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα: το τηλέφωνο χτυπά Παρασκευή μεσημέρι (καμιά φορά και Σάββατο) και η μετάφραση πρέπει να παραδοθεί Δευτέρα πρωί. Αλλά ακόμη κι αν δεν «φταίει» ένας πελάτης, ο μεταφραστής πολλές φορές αφήνει ένα project για το Σαββατοκύριακο ή για τις βραδινές ώρες όπου έχει περισσότερη ησυχία. Αποτέλεσμα; Ο μεταφραστής δεν ξεκουράζεται, η κούραση μεταφέρεται για την επόμενη ημέρα, η απόδοση μειώνεται και το burnout χτυπά σιγά σιγά την πόρτα.

Τα ασύμφορα project

Αν έχετε κάποια χρόνια εργασιακής εμπειρίας, είστε πλέον σε θέση να αξιολογήσετε ποιες από τις μεταφράσεις που έχετε αναλάβει μέχρι στιγμής ήταν συμφέρουσες και ποιες σας κόστισαν ψυχικά αποδίδοντάς σας αναλογικά μικρό κέρδος. Αναγνωρίζοντας τα χαρακτηριστικά τους, θα μπορέσετε στο μέλλον να πείτε το μεγάλο «όχι» στο «κακό» project που θα σας στερήσει τη θέση από ένα πολύ καλύτερο.

Σε αντίθεση με τα όσα πιστεύει τελικά η συντριπτική πλειοψηφία των υπαλλήλων (δημοσίων ή ιδιωτικών) το ελεύθερο επάγγελμα είναι ελεύθερο μόνο κατ’ όνομα. Απαιτεί αυστηρή πειθαρχία τόσο στο σεβασμό την προθεσμιών και των απαιτήσεων του πελάτη, όσο και στο σεβασμό της προσωπικής ευημερίας. Στο ελεύθερο επάγγελμα δεν υπάρχουν θεσμοθετημένοι νόμοι ή συνδικαλιστικές οργανώσεις που προστατεύουν τον εργαζόμενο. Είσαι μόνος σου, εσύ και ο εαυτός σου… Για αυτό λοιπόν προσοχή…