Μερικές γενικές σκέψεις για την ουδετερότητα, την αμεροληψία και την αντικειμενικότητα του μεταφραστή
Ο κώδικας δεοντολογίας της ΠΕΕΜΠΙΠ αναφέρει ότι τα μέλη της πρέπει να παρέχουν τις υπηρεσίες τους με αμεροληψία και αντικειμενικότητα (impartiality and objectivity). Ανάλογες ρήτρες και όρους χρησιμοποιούν οι κώδικες δεοντολογίας άλλων ενώσεων μεταφραστών και διερμηνέων ανά τον κόσμο. Ιδιαίτερα στην περίπτωση των διερμηνέων, βάρος δίνεται στην περιβόητη (ή μήπως διαβόητη) «ουδετερότητα», υπαγορεύοντας πλήρη αποστασιοποίηση από τα γεγονότα. 
Οι κώδικες δεοντολογίας αναπτύχθηκαν σταδιακά για τον έλεγχο του επαγγέλματος, τη ρύθμιση των σχέσεων του μεταφραστή με άλλους μεταφραστές, και τη ρύθμιση των σχέσεων του μεταφραστή με τους πελάτες του. Δεν δημιουργήθηκαν αυτόματα, αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας εξέλιξης του επαγγέλματος και απόρροια της συνειδητοποίησης ότι ο μεταφραστής αποτελεί μέρος μιας συλλογικότητας, δηλαδή της μεταφραστικής κοινότητας. Όπως αναφέρει ο Pym στο έργο του Translation and Text Transfer, στο κεφάλαιο 7 περί μεταφραστικής δεοντολογίας, «…οι μεταφραστές δεν έγιναν επαγγελματίες αυθόρμητα ή μεμονωμένα. Πέρασαν από διάφορα ενδιάμεσα στάδια, βάσει πολιτικών μοντέλων και συζητήσεων σχετικά με την έμπνευση, την ατομικότητα, τη διχασμένη πίστη και τη φαινομενικά ουδέτερη χρήση των φυσικών γλωσσών»[1]. Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου εντάσσεται και η γνωστή μεταφραστική θεωρία ότι ο μεταφραστής πρέπει να είναι αόρατος γλωσσολογικά (στο δρόμο που χάραξε ο Venuti με το βιβλίο του The translator’s Invisibility) ή ακόμα η γνωστή ρήση «traduttore traditore». Συνεπώς, διαπιστώνεται πλέον ότι ο μεταφραστής έχει εξελιχθεί σταδιακά από τον ανώνυμο και αόρατο γλωσσικό διαμεσολαβητή σε μια επαγγελματική οντότητα και έχει μπορέσει να αναπτύξει μια επαγγελματική ταυτότητα και δεοντολογία, βγαίνοντας έτσι από τη σκιά όπου «κρυβόταν» ιστορικά. Η νομιμοποίηση αυτής της δεοντολογίας πηγάζει από τη συλλογικότητα και όχι την ατομικότητα.
Αδιαμφισβήτητα ο μεταφραστής είναι το αποτέλεσμα διάφορων συνιστωσών, μεταξύ των οποίων η κοσμοθεωρία του, οι προσωπικές ηθικές αρχές του, η επαγγελματική δεοντολογία του, η πολιτική ιδεολογία του. Δεν αποτελεί απλά και μόνο αποτέλεσμα των γλωσσικών ικανοτήτων και γνωστικών του πεδίων. Αν μη τι άλλο, ο τρόπος χρήσης της γλώσσας είναι καθαρά υποκειμενικός, και εύκολα μπορείς να καταλάβεις το μεταφραστή από το ύφος της γραφής του, ακριβώς όπως μπορεί να καταλάβεις τον συγγραφέα. Και όχι μόνο στη λογοτεχνική μετάφραση, αλλά ακόμα και σε πιο πεζά κείμενα της τεχνικής μετάφρασης.
Ο Antony Pym[2] εγείρει επίσης έμμεσα το εξής ερώτημα: ο μεταφραστής είναι τελικά συνήγορος (ή υπερασπιστής) των θέσεων του πελάτη του; Αν η πίστη του είναι προς τον πελάτη του, ποια είναι τα όρια στη μεταφραστική επεξεργασία/παρέμβαση/ερμηνεία του κειμένου; Ας θυμηθούμε συγκεκριμένα την υπόθεση ποινικής δίωξης κατά του περιοδικού Focus για το γνωστό εξώφυλλο της Αφροδίτης της Μήλου με το υψωμένο μεσαίο δάχτυλο, για την οποία το τριμελές δικαστήριο περιλαμβάνει την εξής παρατήρηση στην απόφασή του: Αξίζει δε να αναφερθεί, ότι υπάρχει μεγάλη διάσταση κειμένου και ύφους μεταξύ των μεταφράσεων που φέρουν τη σφραγίδα της πολιτικώς ενάγουσας Β.Μ., στις οποίες στηρίχθηκε ο Εισαγγελέας για την άσκηση της ποινικής δίωξης και σύνταξης του κατηγορητηρίου, και των επισήμων μεταφράσεων που αναγνώσθηκαν στο ακροατήριο, σε βαθμό που είναι δύσκολο να γίνει σχετική αντιστοίχηση των κειμένων.[3] Οι επίσημες μεταφράσεις είχαν γίνει από τη μεταφραστική υπηρεσία του ΥΠΕΞ και από την Κ.Τ., πτυχιούχο του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας. Θεωρώ ότι είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση «πίστης στον πελάτη» έναντι «πίστης στο επάγγελμα» (βλ. δεοντολογία) και πώς μια φαινομενικά (έστω θεωρητικά) σωστή μετάφραση μπορεί να εμπεριέχει υποκειμενισμό με σκοπό να επηρεαστεί η γνώμη του αναγνώστη και εμμέσως να τον κατευθύνει για τη διαμόρφωση μιας τελικής απόφασης. Ωστόσο, θα μπορούσε σε κάποιο άλλο επίπεδο να θεωρηθεί ιδεολογικά στρατευμένη, υποκινούμενη π.χ. από την πίστη στην πατρίδα.