CAT-Quickies: Πώς να εκτελέσετε ένα βασικό έλεγχο διασφάλισης ποιότητας με το Apsic Xbench

του Νίκου Κάτρη

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε πώς μπορούμε να εκτελέσουμε έναν απλό έλεγχο διασφάλισης ποιότητας (Quality Assurance), χρησιμοποιώντας το Apsic Xbench. Το πρόγραμμα αυτό υποστηρίζει πολλά είδη δίγλωσσων αρχείων (λεπτομέρειες στο άρθρο της Πόπης Ματσούκα εδώ), τα οποία και μπορεί να διαχειριστεί τόσο για την αναζήτηση λέξεων, φράσεων και όρων μέσα σε αυτά όσο και για την εκτέλεση ελέγχων για λάθη και σφάλματα, όπως τυχόν ξεχασμένα tag, ασυνέπεια στη χρήση της ορολογίας, κ.λπ.

Η πρόσφατη έκδοση του προγράμματος (3.0) πωλείται για 99€/χρόνο, ωστόσο μπορείτε να κατεβάσετε και να εγκαταστήσετε δωρεάν την έκδοση 2.9 από εδώ. Η έκδοση αυτή σαφώς υπολείπεται της τελευταίας, καθώς η έκδοση 3.0 υποστηρίζει ακόμα περισσότερους τύπους αρχείων και προσφέρει περισσότερες δυνατότητες, ωστόσο παραμένει ένα εξαιρετικά χρήσιμο και ευέλικτο εργαλείο ακόμα και στη δωρεάν έκδοσή του.

Στο σενάριο που θα ακολουθήσουμε σε αυτό το άρθρο, έχουμε ένα δίγλωσσο αρχείο του Trados Studio (.sdlxliff) και ένα γλωσσάρι οριοθετημένο με tab, δηλαδή σε μορφή tab-delimited. Αυτό γίνεται πολύ εύκολα, αν για παράδειγμα φτιάξουμε ένα δίστηλο γλωσσάρι στο excel και το αποθηκεύσουμε ως tab-delimeted αρχείο (.txt). Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να περάσουμε το αρχείο .sdlxliff από μια σειρά από αυτοματοποιημένους ελέγχους για συνηθισμένα σφάλματα καθώς και να ελέγξουμε εάν έχει χρησιμοποιηθεί η ορολογία του γλωσσάριού μας.

Για να το κάνουμε αυτό, ανοίγουμε το πρόγραμμα και ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:

1. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε ένα project που θα περιέχει τα αρχεία που θα χρειαστούμε για να πραγματοποιήσουμε τον έλεγχο, δηλαδή το δίγλωσσο .sdlxliff αρχείο και το γλωσσάρι μας (.txt). Για να το κάνουμε αυτό πηγαίνουμε Project > New ή πατάμε Ctrl+N.

2. Στο παράθυρο Project Properties θα προσθέσουμε αρχικά το δίγλωσσο αρχείο. Πατάμε Add για να μεταβούμε στο επόμενο παράθυρο.

3. Στο παράθυρο Add Files to Project βλέπουμε στην καρτέλα File Type όλα τα είδη των αρχείων που υποστηρίζει το πρόγραμμα. Εμείς επιλέγουμε Trados Studio File και πατάμε Next.

4. Στην επόμενη οθόνη (File List) πατάμε το κουμπί Add File… και προσθέτουμε το αρχείο .sdlxliff. Στη συνέχεια πατάμε Next.

5. Στο τρίτο βήμα, στην καρτέλα Properties, φροντίζουμε να είναι ενεργοποιημένη η επιλογή Ongoing translation, καθώς ο έλεγχος ποιότητας εκτελείται μόνο στα αρχεία που επισημαίνονται με αυτή την επιλογή. Από προεπιλογή η προτεραιότητα είναι ρυθμισμένη στο Low. Την αφήνουμε ως έχει και πατάμε ΟΚ.

6. Στη συνέχεια επιστρέφουμε στο παράθυρο Project Properties όπου βλέπουμε ότι έχει προστεθεί το αρχείο μας.

7. Σειρά έχει το γλωσσάρι. Για να το προσθέσουμε πατάμε ξανά το κουμπί Add στο παράθυρο Project properties και ακολουθούμε τα βήματα 2-6 με τις εξής δύο διαφορές: α) στη λίστα με τους τύπους αρχείων (File Type) του βήματος 3 επιλέγουμε Tab-delimited Text File (εικ. 8)

β) Στο βήμα 5 φροντίζουμε να ενεργοποιήσουμε την επιλογή Key Terms και επιλέγουμε προτεραιότητα High (εικ. 9).

8. Εφόσον προσθέσουμε και το γλωσσάρι πατάμε ΟΚ στο παράθυρο Project Properties και το πρόγραμμα φορτώνει τα αρχεία μας. Εννοείται πώς θα μπορούσαμε να προσθέσουμε όσα δίγλωσσα αρχεία και όσα γλωσσάρια επιθυμούμε σε οποιαδήποτε από τις μορφές που υποστηρίζει το πρόγραμμα. Επίσης, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τις ρυθμίσεις για το κάθε αρχείο ξεχωριστά και από το παρακάτω παράθυρο, επιλέγοντας τα κατάλληλα πλαίσια ελέγχου (Key Terms, Ongoing Translation) και πατώντας τα κουμπιά «+ -» για να ορίσουμε την προτεραιότητα στο εκάστοτε αρχείο. Λάβετε υπόψη ότι μπορούμε να εμφανίσουμε το παράθυρο Project Properties ανά πάσα στιγμή πηγαίνοντας Project > Properties… ή πατώντας το πλήκτρο F2.

Quick tip: Εάν το επιθυμούμε, μπορούμε να αποθηκεύσουμε τα αρχεία που φορτώσαμε και τις ρυθμίσεις που κάναμε σε ένα project του Xbench πατώντας Project > Save as. Έτσι δημιουργείται ένα αρχείο .xbp, το οποίο μπορούμε να ανοίξουμε κάποια άλλη στιγμή (Project > Open) και να συνεχίσουμε την επεξεργασία.

9. Στη συνέχεια θα μεταφερθούμε στην καρτέλα QA όπου θα εκτελέσουμε τον έλεγχο διασφάλισης ποιότητας. Εδώ μπορούμε να δούμε τους βασικούς ελέγχους, τους οποίους τρέχει το Xbench. Στα αριστερά βλέπουμε του πλαίσιο Check Group (Α) που περιλαμβάνει τρεις ομάδες ελέγχων: Basic, Content, Checklists. Δεξιά βλέπουμε το πλαίσιο List of Checks (Β) με τους ελέγχους που περιέχει η κάθε ομάδα.

Η ομάδα Basic ελέγχει για τυχόν αμετάφραστα segment (όπου δεν υπάρχει καθόλου κείμενο στο segment της γλώσσας-στόχος), ανακολουθίες είτε στα segment της γλώσσας-πηγή είτε σε εκείνα της γλώσσας-στόχος και τέλος για τυχόν προτάσεις που το κείμενο στη γλώσσα-πηγή είναι ίδιο με αυτό της γλώσσας-στόχος.

Η ομάδα Content ελέγχει για προβλήματα με τα tag, προβλήματα σχετικά με τους αριθμούς του κειμένου μας, διπλά κενά, επαναλαμβανόμενες λέξεις και φυσικά για τυχόν ασυνεπή χρήση της ορολογίας (όπως ορίζεται από το γλωσσάρι που προσθέσαμε).

Εκτός από όλα τα παραπάνω, ο χρήστης του προγράμματος μπορεί να φτιάξει δικές του λίστες με πρόσθετους ελέγχους προσαρμοσμένους στις ανάγκες του. Οι έλεγχοι αυτοί εμφανίζονται στην ομάδα Checklists, ωστόσο εμείς εδώ δεν θα ασχοληθούμε με αυτούς.

10. Και φτάσαμε στο σημείο που θα εκτελέσουμε τους ελέγχους στο δίγλωσσο αρχείο μας. Για να γίνει αυτό πατάμε το κουμπί Check Ongoing Translation.

Ο έλεγχος εκτελείται στο αρχείο μας και το αποτέλεσμα είναι το εξής:

Η πρώτη στήλη (Α) επισημαίνει το είδος του σφάλματος και το όνομα του αρχείου στο οποίο εντοπίστηκε. Η στήλη Source (Β) περιέχει το κείμενο της γλώσσας-πηγή και η στήλη Target (Γ) το κείμενο της γλώσσας-στόχος. Πατώντας πάνω στο εκάστοτε segment στο κάτω πλαίσιο (Detail) βλέπουμε πιο αναλυτικά το πρόβλημα.

Quick tip: Αφού κάνουμε τις διορθώσεις μπορούμε να τρέξουμε ξανά τον έλεγχο για να δούμε αν τυχόν μας ξέφυγε κάποιο λάθος. Προτού πατήσουμε όμως το κουμπί Check Ongoing Translation θα πρέπει να φορτώσουμε εκ νέου τα αρχεία για να διαβάσει ξανά το πρόγραμμα τα αρχεία που μόλις διορθώσαμε. Για να το κάνουμε αυτό πηγαίνουμε Project > Reload ή πατάμε Shift + F5. Αφού τα αρχεία φορτωθούν και πάλι πατάμε ξανά το κουμπί Check Ongoing Translation.

Ας δούμε τώρα λίγο πιο αναλυτικά το αποτέλεσμα του ελέγχου της ορολογίας. Στην εικ. 15 βλέπουμε ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί η μετάφραση του όρου cursor, που σύμφωνα με το γλωσσάρι, πρέπει να αποδοθεί ως «δρομέας».

Στην πρώτη περίπτωση βλέπουμε ότι η πρόταση περιέχει τη λέξη «δρομέα», το πρόγραμμα όμως το πιάνει σαν σφάλμα επειδή θεωρεί ότι πρόκειται για διαφορετικές λέξεις λόγω της διαφοράς στην κατάληξη. Σε αυτή την περίπτωση αγνοούμε το πρόβλημα. Πατώντας όμως πάνω στο δεύτερο segment παρατηρούμε ότι έχει χρησιμοποιηθεί η απόδοση «κέρσορας» (εικ. 16).

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο ορθογραφικός έλεγχος, που τρέχουμε συνήθως στο τέλος της μετάφρασης, δεν είναι ο μοναδικός αυτοματοποιημένος έλεγχος που μπορούμε να κάνουμε. Εργαλεία όπως το Apsic Xbench μας δίνουν τη δυνατότητα να ελέγξουμε ποικιλοτρόπως τα αρχεία μας και να τα διορθώσουμε πριν από την τελική παράδοση διασφαλίζοντας ένα περισσότερο ποιοτικό αποτέλεσμα.

Quick tip: Μπορούμε να εξάγουμε το αποτέλεσμα του ελέγχου σε ένα αρχείο Excel, html, txt ή xml για να το στείλουμε, για παράδειγμα, σε κάποιον που δεν έχει το πρόγραμμα ώστε να προβεί στις απαραίτητες διορθώσεις. Για να το κάνουμε αυτό πηγαίνουμε Tools > Export QA Results… και σώζουμε το αποτέλεσμα του ελέγχου στην επιθυμητή μορφή αρχείου.

Ο Νίκος Κάτρης σπούδασε Μετάφραση στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, ενώ αυτή την περίοδο παρακολουθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου του Λίμερικ «MSc in Multilingual Computing and Localization». Εργάζεται ως μεταφραστής και επιμελητής τεχνικών κειμένων, είναι πιστοποιημένος χρήστης του SDL Trados Studio και διδάσκει μεταφραστικά εργαλεία στο Κέντρο Μετάφρασης, Διερμηνείας και Διεθνών Σχέσεων του City Unity College.