Ημερίδες Εργασίας, Οπτικοακουστική Μετάφραση, Νέοι Ερευνητές και κουμ κουάτ.
Την Παρασκευή 3 και το Σάββατο 4 Δεκεμβρίου έλαβαν χώρα στο αγαπημένο μας νησί τση Κέρκυρας οι ενδιαφέρουσες ημερίδες «Οπτικοακουστική Μετάφραση και Πρόσβαση Ατόμων με Αναπηρία» και « 1η ημερίδα Νέων Ερευνητών: Μετάφραση και Μεταφρασεολογία στον Ελληνόφωνο χώρο.» Η ΠΕΕΜΠΙΠ φυσικά ήταν εκεί, στον παλμό των γεγονότων, για να σας μεταφέρει τα συναρπαστικά νέα!
Οπτικοακουστική Μετάφραση και Πρόσβαση Ατόμων με Αναπηρία.
Πρόκειται για ένα θέμα νέο, για το οποίο δεν υπάρχει ακόμα βιβλιογραφία ή ευρεία γνώση. Η ημερίδα αυτή ήταν η πρώτη στο είδος της που διοργανώθηκε στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Γραφείο Αθηνών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό την αιγίδα του Translating Europe Forum.
Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι τα εργαλεία υποστήριξης ελληνικών στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (λεξικά, διορθωτές κλπ.) έχουν τις ίδιες περίπου αρχές με ένα εργαλείο υποβοήθησης μετάφρασης (CAT tool) αναρωτηθήκαμε το πώς θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τις αρχές αυτές έτσι ώστε να βοηθήσουμε τα άτομα με αναπηρίες στην όραση και την ακοή μέσω της οπτικοακουστικής μετάφρασης. Θεωρώ ότι η εργασία αυτή είναι απαιτητική, μιας και περιλαμβάνει παράλληλα και ταυτόχρονα εικόνα, ήχο, μουσική και γλώσσα, τα οποία εκφράζονται με το ντουμπλάρισμα (dubbing), τη φωνή του αθέατου αφηγητή (voiceover) και τη διήγηση (narration), τους υπότιτλους και τους υπέρτιτλους. Στην μορφή την οποία γνωρίζουμε, τα παραπάνω μπορεί να είναι χρήσιμα για άτομα με αναπηρία όρασης ή ακοής, αλλά πρέπει να εξελιχθούν περαιτέρω ώστε να συμπεριλάβουν τη διερμηνεία στη νοηματική, τους υπότιτλους και υπέρτιτλους για κωφούς και όσους έχουν προβλήματα ακοής αλλά και την ακουστική περιγραφή, για τους τυφλούς και όσους έχουν προβλήματα όρασης. Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι όλο αυτό το περιεχόμενο μπορεί να είναι ενδογλωσσικό ή και εξωγλωσσικό (στην ίδια ή σε διαφορετική γλώσσα, μέσω της μετάφρασης). Η κα Matamala, Λέκτορας του τμήματος Μετάφρασης και Διερμηνείας του Universitat Autonoma de Barcelona εξήγησε αναλυτικά τα παραπάνω, έτσι ώστε να κατανοήσουμε τις διαφορές στον τρόπο που θα αντιμετωπίσουμε το γλωσσικό περιεχόμενο, ανάλογα με το κοινό στο οποίο απευθύνεται, ενώ η κα Desblanche, Διευθύντρια του Κέντρου Ερευνών Μετάφρασης και Πολιτισμικών Σπουδών, Πολιτισμού και Γλώσσας του Λονδίνου άλλαξε τον τρόπο σκέψης μας, δείχνοντάς μας πώς άτομα με κώφωση και προβλήματα ακοής μπορούν να απολαμβάνουν τη μουσική.
Πέραν αυτών, τονίστηκε επανειλημμένα το ζήτημα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία σε όλα αυτά τα οπτικοακουστικά μέσα. Δεν υπάρχουν, παραδείγματος χάριν, κινηματογράφοι στην Ελλάδα που να προβάλλουν ταινίες με ακουστική περιγραφή για το κοινό με προβλήματα όρασης. Πέραν τούτου, οι έρευνες για την ανάπτυξη και εξέλιξη του τομέα θα πρέπει να γίνονται πάντα σε συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα άτομα για τα οποία προορίζονται. Η δική τους συμβολή είναι απαραίτητη, μιας και χρειάζεται η δική τους άποψη και προοπτική, ώστε τα ερευνητικά αποτελέσματα να έχουν ουσιαστική πρακτική εφαρμογή στην καθημερινότητα μιας και, όπως και να το κάνουμε, οι προσλαμβάνουσες που έχουν από την καθημερινή ζωή ως άτομα τυφλά ή κωφά απέχει παρασάγγας από τη δική μας, γι’ αυτό και δε μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τις ανάγκες τους.
Ακολούθησαν οι δύο ομάδες εργασίας, εκ των οποίων η πρώτη ασχολήθηκε με την εφαρμογή της Οδηγίας 2010/13/ΕΕ (ΦΕΚ 190/Α/05-11-2010, ΠΔ 109/2011), η οποία αφορά στη βελτίωση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες σε προϊόντα και υπηρεσίες αυτού του είδους. Υπογραμμίστηκε η επιλογή της λέξης «urge/ παρακινώ» στην Ευρωπαϊκή Οδηγία, στο ακόλουθο πλαίσιο: «Η ΕΕ παρακινεί τα μέλη της να εφαρμόσουν την Οδηγία», κάνοντάς την εφαρμοστέα σε εθελοντικό πλαίσιο, αντί για το «order, impose/ εντέλλω, επιβάλλω» ή κάτι τέτοιο, που θα καθιστούσε υποχρεωτική την εφαρμογή της και θα ανάγκαζε όλα τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση στον τομέα αυτό. Δυστυχώς δεν κατάφεραν να παρευρεθούν εκπρόσωποι Σωματείων ή Συλλόγων ατόμων με προβλήματα όρασης ή ακοής, κυρίως εξαιτίας της απεργίας των ναυτεργατών που δυσχέρανε την πρόσβαση στο νησί. Έλλειψε λοιπόν η συμβολή τους, αλλά ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία για έναν παραγωγικό διάλογο στο μέλλον.
Η δεύτερη ομάδα εργασίας συζήτησε την περιορισμένη προσφορά παροχής σπουδών στην Οπτικοακουστική μετάφραση σήμερα στη χώρα μας και την πλήρη έλλειψη σπουδών επί του θέματος που αφορούν συγκεκριμένα τα άτομα με αναπηρίες. Θα έπρεπε να υπάρξουν προγράμματα μεταπτυχιακής ή σεμιναριακής φύσης, τα οποία, με τη συμβολή των ενδιαφερομένων, δηλαδή των ατόμων με αναπηρία, να μας γνωρίζουν τον κόσμο και την οπτικοακουστική εμπειρία των ατόμων αυτών, η οποία είναι πολύ διαφορετική από τη δική μας.
Η μέρα έληξε με μια ανασκόπηση των πεπραγμένων, την ανάλυση των συμπερασμάτων από τις ομάδες εργασίας και την καταγραφή των προτάσεων για τη μελλοντική προώθηση του έργου. Μάθαμε πράγματα ενδιαφέροντα, ακούσαμε τη συμβολή συναδέλφων από το εξωτερικό, κάναμε παραγωγικές συζητήσεις και είχε και ωραίο φαγητό!
1η Ημερίδα Νέων Ερευνητών: Μετάφραση και Μεταφρασεολογία στον Ελληνόφωνο Χώρο.
Η ημερίδα της επόμενης ημέρας είχε τελείως διαφορετικό περιεχόμενο. Διδάκτορες και Υποψήφιοι Διδάκτορες παρουσίασαν τις διατριβές τους, οι οποίες είχαν θέματα με άμεση ή έμμεση σχέση με το χώρο της μετάφρασης και της διερμηνείας. Ξεχώρισα την εργασία της Ευαγγελίας Λιάκου, η οποία διεξάγεται υπό την επίβλεψη της Κας Σωσώνη, καθηγήτριας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας, με τίτλο «Τεχνικές Ακουστικής Περιγραφής». Πρόκειται για μια εργασία η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να έχει παρουσιαστεί την προηγούμενη μέρα, μιας και αφορούσε το ζήτημα της ακουστική περιγραφής ταινιών για άτομα με αναπηρίες όρασης.
Η κα Λιάκου, μετά από εκτενή μελέτη, έρευνα και ερωτηματολόγια, παρουσίασε την ταινία Ελληνικής παραγωγής «Το ταγκό των Χριστουγέννων» σε ένα κοινό 25 ατόμων με αναπηρίες όρασης, με ακουστική περιγραφή δικής της σύνθεσης και αφήγησης. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά, και το κοινό έμεινε ευχαριστημένο. Ήταν μια συλλογική εργασία με πρακτική εφαρμογή και μια προσπάθεια που όντως μπορεί να επιφέρει βελτίωση σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, αντί να παραμείνει σε θεωρητικό επίπεδο και να αποτελέσει ακόμα μια συγκέντρωση γνώσεων.
Η δεύτερη αυτή μέρα έληξε και πάλι με τα συμπεράσματα και μια περίληψη των ιδεών που ακούστηκαν, με σκοπό να εμπνεύσουν την παραγωγή ακόμα περισσότερων! Φυσικά, λίγο πριν αναχωρήσουμε για το σπίτι, η Κέρκυρα μας αποχαιρέτησε με μια από τις συνήθεις νεροποντές της, έτσι, για να ζήσουμε το full experience. Δεν αποθαρρυνόμαστε όμως! Θα επανέλθουμε για την επόμενη ανταπόκριση!
Εάν σας ενδιαφέρει το θέμα της οπτικοακουστικής μετάφρασης και της προσβασιμότητας στο οπτικοακουστικό υλικό ατόμων με αναπηρία διαβάστε εδώ το σχετικό άρθρο από τη Βιλελμίνη Σωσώνη και την Ισμήνη Καραντζή που δημοσιεύσαμε παλιότερα στο blog μας.
Η Μαίρη Κυριακοπούλου σπούδασε μετάφραση στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων από το Πανεπιστήμιο Paul Valéry III του Montpellier. Μιλά αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά. Καθότι η μάθηση δε σταματά ποτέ, το 2015 εκπαιδεύτηκε στη διερμηνεία συνοδείας και συνεδρίων στην ιδιωτική επαγγελματική σχολή glossologia.gr. Εργάζεται ως μεταφράστρια από το 2007 και τώρα κάνει τα πρώτα βήματα στο χώρο της διερμηνείας.
Στον ελεύθερό της χρόνο διαβάζει ακατάπαυστα ό,τι πέσει στα χέρια της, βλέπει μανιωδώς σειρές, κάνει πιλάτες και προσπαθεί ανεπιτυχώς να μάθει να μαγειρεύει.