ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ: is it worth the hype?
Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε παρακολουθήσαμε το συνέδριο Remote Simultaneous Interpretation που διοργάνωσε στην Αθήνα η AIIC Greece and Cyprus. Μέσα από ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις, ερωταπαντήσεις, συνεντεύξεις και μια συζήτηση στην οποία έλαβαν μέρος σχεδόν όλοι οι παρευρισκόμενοι, αναλύσαμε εκ βαθέων τη νέα τάση που αρχίζει να διαφαίνεται στον τομέα της διερμηνείας. Μετά, ήπιαμε σαμπάνια για να γιορτάσουμε το γεγονός ότι κάναμε socializing εκτός καμπίνας.
STATUS QUO
Τα πράγματα έχουν ως εξής: στη διερμηνεία συνεδρίων απαιτείται καμπίνα και ο τεχνικός εξοπλισμός που πάει σετ με αυτή, ο τεχνικός άνθρωπος που θα στήσει τα συστήματα και που θα είναι παρών σε όλη τη διάρκεια του συνεδρίου για να αντιμετωπίσει τυχόν προβλήματα, οι δυο διερμηνείς και όλα τα ψιλικοκό: λάπτοπ, κονσόλες, ακουστικά, μικρόφωνα, φως, γραφείο, οθόνες, παράθυρα για ορατότητα και νεράκι για να μη σε πιάσει βήχας. Όλα αυτά συνεπάγονται και το ανάλογο κόστος φυσικά. Άλλο να πρέπει να στήσεις καμπίνα σε ένα ξενοδοχείο στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο πιθανότατα θα έχει και υποδομές κατάλληλες, και άλλο να πρέπει να μεταφερθούν όόόόλα αυτά στο Καστελόριζο.
Από την άλλη, η εγγύτητα των διερμηνέων στους ομιλητές φέρει άλλα πλεονεκτήματα: βλέπεις καθαρά τον ομιλητή και έχεις πάντα την ευχέρεια να τον πλησιάσεις (not in a creepy way) και να ζητήσεις διευκρινίσεις για κάτι που είπε, να τον παρακαλέσεις να μιλάει πιο αργά (/slowdown) και τα τοιαύτα. Επιπλέον, πάντα μπορείς να βαρέσεις το παράθυρο της καμπίνας και να τραβήξεις την προσοχή του τεχνικού/ να ειδοποιήσεις έναν σύνεδρο ότι έχει στρογγυλοκαθίσει μπροστά σου και δε βλέπεις τις παρουσιάσεις/ να δώσεις σήμα ότι δεν έχεις ήχο, γενικώς το knock knock είναι life saver. Ακόμα δηλαδή κι αν η καμπίνα είναι στη δίπλα αίθουσα ή στον εξώστη (το οποίο μπορεί και πάλι να θεωρηθεί εξ αποστάσεως), μπορείς να κάνεις τα ίδια ακριβώς πράγματα.
Τέλος, έχεις το συνάδελφο δίπλα σου, τον concabine που θα σου ψιθυρίσει μια λέξη που θα ξεχάσεις, που θα σου γράψει ένα νούμερο στο χαρτί για να μην μπερδευτείς, που θα μιλήσει λίγο παραπάνω και θα σε καλύψει γιατί θέλεις επειγόντως να κάνεις ένα τηλεφώνημα ή να πας για τα ευκόλως εννοούμενα (ψώνια, duh).
Ας μην ξεχνάμε πως η ποιότητα των άνωθεν διασφαλίζεται με ISO και με κανόνες και βέλτιστες πρακτικές που έχουν θεσπιστεί από την AIIC.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, η διερμηνεία εξ αποστάσεως απαιτεί τελείως διαφορετικό setup από αυτό… ή μήπως όχι;
ΩΣ ΤΩΡΑ…
Ως τώρα, η διερμηνεία εξ αποστάσεως γίνεται δια τηλεφώνου, με μια σταθερή γραμμή, με Skype ή με Voice Over IP. Συχνά χρησιμοποιούνται web conferencing solutions, με οθόνες στις οποίες βλέπουμε τους ομιλητές, το κοινό και τις παρουσιάσεις, ή με video conferencing solutions. Αυτά τα συστήματα απαιτούν protocol compatibility και ίδιο setup του τεχνικού εξοπλισμού, ώστε η σύνδεση να είναι δυνατή· και σταθερή σύνδεση internet φυσικά.
Υβριδικές λύσεις, όπως ο συνδυασμός web conferencing, direct connection και τηλεόρασης δουλεύουν μεν, είναι μπελαλίδικες δε.
Το βασικό πρόβλημα με αυτές τις προσπάθειες είναι ότι κανένα από αυτά τα συστήματα δεν έχει δημιουργηθεί για να καλύπτει πολύγλωσσες συναντήσεις. Οπότε τι κάνουμε;
CATALAVA & KUDO
Οι δύο αυτές πλατφόρμες διερμηνείας εξ αποστάσεως βγήκαν πρόσφατα στην αγορά για να καλύψουν το κενό της πολύγλωσσης επικοινωνίας. Πρόκειται για μια «εικονική» καμπίνα με «εικονική» κονσόλα την οποία έχει ο κάθε διερμηνέας στο λάπτοπ του. Μπορούν να συνδεθούν ταυτόχρονα πολλοί ομιλητές και έως και 1000 σύνεδροι (στην KUDO), αλλά προσφέρουν και εικόνα από 1-6 κάμερες που είναι τοποθετημένες στο συνεδριακό χώρο. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε συναντήσεις 2-3 ατόμων που βρίσκονται σε διαφορετικές πόλεις ή χώρες (liaison το λεγόμενον): ο διερμηνέας έχει εικόνα και ήχο από τους συμμετέχοντες και οι ομιλητές βλέπουν με τη σειρά τους τον διερμηνέα. Οι πλατφόρμες έχουν και ενσωματωμένο chat μεταξύ των διερμηνέων και ανοιχτό chat για το κοινό, ώστε να ανταλλάσσουν όλοι μεταξύ τους τις απαραίτητες πληροφορίες.
SRI SPECS
Από τη μια, είναι πολύ εύκολο να πεις «ΤΕΛΕΙΑ φάση, θα είμαι στο σπίτι μου, στο γραφειάκι μου, με πουκάμισο και φόρμα αποκάτω και προλαβαίνω να πάω και το παιδί στο μάθημα μεσαιωνικής κονταρομαχίας», και όντως, μπορεί να φαίνεται ως τέλεια φάση, αλλά μάλλον δεν έχεις σκεφτεί το γείτονα που του ήρθε να ακούσει στα τέρματα Μητροπάνο έντεκα η ώρα το πρωί, ή το δήμο που αποφάσισε να σκάψει για να περάσει καλώδια έξω από το μπαλκόνι σου, τη γάτα σου που θέλει προσοχή ή the bane of our existence, the dreaded Windows Update. Τι θα πεις στον ομιλητή; Περιμένετε σας παρακαλώ από 5 λεπτά ως έξι μήνες να τελειώσει το update; Επιπλέον, ο τεχνικός θα πρέπει να έχει πρόσβαση στον προσωπικό σου υπολογιστή για να μπορεί να στήσει το πρόγραμμα, αλλά και να ελέγχει την πορεία της διερμηνείας. Y’all know what I mean· το φακελάκι με όνομα «πτυχιακήfinaldraft» δεν έχει μέσα πτυχιακή, το ξέρουμε όλοι.
Πέραν τούτου, ορίστε μια μικρή λίστα από ό,τι προλάβαμε να σημειώσουμε με δυνητικά προβλήματα που μπορεί να μην συμβούν ποτέ, αλλά μπορεί να συμβούν και όλα μαζί και να γίνει πανικός:
- Frequency response από 125 hz ως 15khz (καλησπέρα σας)
- Acoustic feedback (το να ακούς τη φωνή σου αντί του ομιλητή)
- Acoustic shock protection (το εκνευριστικό ΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ του ηχείου)
- Ποιότητα εικόνας (θολή, παγωμένη, grainy – τι από όλα αυτά)
- Καθυστέρηση στον ήχο από τον ομιλητή, καθυστέρηση στον ήχο από τον διερμηνέα
- Καθυστέρηση στην εικόνα – το κοινό πρέπει να ακούει τον διερμηνέα και να βλέπει το σωστό slide για το οποίο μιλάει, όχι το επόμενο!
- Lip sync επίσης! (winking at you, 2016 Mariah Carey)
- Ακουστική χώρου – αν έχει ηχώ, τη βάψαμε.
Όλα αυτά βεβαίως και λύνονται, αλλά αν ο τεχνικός είναι 500 χιλιόμετρα μακριά, θα υπάρξει μια μικρή χρονοκαθυστέρηση. Και πώς γίνεται εσύ, ο διερμηνέας, την ώρα που ακούς και μιλάς και είσαι συγκεντρωμένος στη δουλειά σου, να ειδοποιήσεις γραπτώς τον τεχνικό για το πρόβλημα που αντιμετωπίζεις; Α! Και το καλύτερο; Ακόμα δεν υπάρχουν ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές και ISO για τα συστήματα διερμηνείας εξ αποστάσεως, και αυτό είναι λογικό, γιατί δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν οι συνθήκες που επικρατούν σε κάθε σπίτι διερμηνέα. Επίσης, δεν έχουν μελετηθεί ακόμα οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει η δουλειά αυτή στο μυαλό του διερμηνέα: μήπως επειδή θεωρείται «άνετο» το να δουλεύεις από το σπίτι, θα σε οδηγήσει σε burn out; Τέλος, είναι η ποιότητα της δουλειάς ίδια, όταν μπορείς ανά πάσα στιγμή να δώσεις το μικρόφωνο στο συνάδελφο και να πας να βάλεις ένα πλυντήριο πχ; Καλώς ή κακώς, στην καμπίνα είσαι υποχρεωμένος να είσαι παρών, ψυχή τε και σώματι.
THE FUTURE IS HERE!
Η λύση που συζητήθηκε εκτενώς είναι τα Hubs εξ αποστάσεως διερμηνείας: ένα dedicated δωμάτιο στο μεγάλο αστικό κέντρο, ή και σε μικρότερες απομακρυσμένες πόλεις, το οποίο θα πληροί όλες τις τεχνικές προδιαγραφές, ο εξοπλισμός θα είναι ελεγμένος και σωστός, ο τεχνικός θα είναι εκεί για να προσέχει τα πάντα και οι διερμηνείς δε θα χρειάζεται να θέτουν σε κίνδυνο ούτε τον προσωπικό τους εξοπλισμό, ούτε την ψυχική τους ισορροπία, ούτε και την ποιότητα της δουλειάς τους.
Και για όσους σκεφτούν αμέσως ότι «ααα, έρχονται οι ξένοι και θα μας φάνε τη δουλειά», όλοι οι ομιλητές κατέληξαν στο ότι τα συστήματα εξ αποστάσεως διερμηνείας είναι εδώ για να μας επιτρέψουν να ανοιχτούμε σε καινούριες αγορές, συγκεκριμένα σε αυτή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η μικρομεσαία επιχείρηση δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσει εξοπλισμό για μια συνάντηση 3 ατόμων, επενδυτών που έρχονται πχ. από το εξωτερικό. Ως τώρα, η ανάγκη αυτής της επικοινωνίας καλύπτονταν από τη γραμματέα που «ξέρει αγγλικά» ή από τον ξάδερφο που «έχει Proficiency». Η ενοικίαση ενός λογισμικού διερμηνείας εξ αποστάσεως για λίγες ώρες είναι σαφώς οικονομικότερη λύση.
Επιπλέον, έτσι θα μπορούν να εργάζονται άτομα που δυσκολεύονται να φύγουν από το σπίτι για πολυήμερα ταξίδια διερμηνείας, όπως νέες μητέρες ή άτομα με αναπηρίες (αλήθεια, έχετε δει ποτέ διερμηνέα με κινητικό πρόβλημα;;;). Τέλος, αλλά σίγουρα όχι ήσσονος σημασίας, είναι το περιβαλλοντικό όφελος, μιας και κάτι τέτοιο μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα για κάθε διερμηνέα.
Όλα αυτά είναι καινούριες ιδέες, καινούριες λύσεις που ναι μεν ανοίγουν νέες προοπτικές για το επάγγελμα, μας οδηγούν όμως αδιαμφισβήτητα σε αχαρτογράφητα νερά. Κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι η αγορά σε έξι μήνες, πόσο μάλλον σε δύο χρόνια. Αυτό που ξέρουμε όμως είναι ότι όλοι εμείς μπορούμε να ρυθμίσουμε τις συνθήκες και να οδηγήσουμε το πλοίο στο λιμάνι και όχι στον ύφαλο… είτε με τη φυσική μας παρουσία, είτε εξ αποστάσεως!
Σχετικά με τη συντάκτρια:
Η Μαίρη Κυριακοπούλου σπούδασε μετάφραση στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων από το Πανεπιστήμιο Paul Valéry III του Montpellier. Μιλά αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά. Καθότι η μάθηση δε σταματά ποτέ, το 2015 εκπαιδεύτηκε στη διερμηνεία συνοδείας και συνεδρίων στην ιδιωτική επαγγελματική σχολή glossologia.gr. Εργάζεται ως μεταφράστρια από το 2007 και τώρα κάνει τα πρώτα βήματα στο χώρο της διερμηνείας. Στον ελεύθερό της χρόνο διαβάζει ακατάπαυστα ό,τι πέσει στα χέρια της, βλέπει μανιωδώς σειρές, κάνει πιλάτες και προσπαθεί ανεπιτυχώς να μάθει να μαγειρεύει.